منابع تعارض سازمانی

– وابستگی متقابل وظیفه

– وابستگی یک جانبه

– تفکیک بیش از حد وظیفه

– رسمیت کم

– وابستگی به منافع مشترک کم‌ياب

– تفاوت در معیارهای ارزشیابی و سیستم‌های پرداخت

– تصمیم‌گیری مشارکتی

– عدم تجانس اعضاء

عدم تناسب پست سازمانی با مقام و موقعیت افراد

– نارضایتی از نقش

– تحریک ارتباطات (پارسائیان، 1381، 363-670).

– انواع تعارض

از دیدگاه‌های مختلف می‌توان تعارض را به انواع گوناگون طبقه‌بندی کرد. از بعد نیروی انسانی تعارض را به سه دسته کلی: 1- تعارض فردی    2- تعارض گروهی     3- تعارض سازمانی طبقه‌بندی می‌کنیم.

1- تعارض فردی[1]: معمولا به وضعیتی اطلاق می‌شود که فرد در درون خود دچار یک نوع کشمکش و تعارض می‌گردد که می‌تواند به هر دلیلی باشد. یکی از مثالهای آن تعارض نقش می‌باشد که حالتی است که فرد با مواجهه با دستورات متناقض و متعارض می‌شود همچون موقعیتی که پذیرش آن منجر به خدشه‌دار شدن روابط با دیگران می‌شود.

2- تعارض گروهی[2]: تعارض گروهی را معمولاً می‌توان به دو شکل عمده طبقه‌بندی کرد.

الف) تعارض بین اشخاص: عامل اصلی این نوع تعارض را می‌توان بی‌توجهي به عقاید و مقررات دیگران دانست بطوري که شخص در این موقعیت تنها به عقاید خود صرفنظر از صحت یا سقم آن توجه داشته است که البته می‌توان با ایجاد تعادلات منطقی در صدد رفع تعارض و ایجاد تعادل و همچنین تفاهم کامل بر آمد.

ب) تعارض بین اشخاص و گروه: عامل اصلی این نوع تعارض را می‌توان همسو نبودن اهداف در بین شخص و گروه نامید بطوري که توقعات فرد از گروه در مقابل اعمالی که انجام می‌دهد با توقعاتی گروه در برابر فرد در انجام اعمال وی همخوانی نداشته است.این نوع تعارض ممکن است منشاء قانونی داشته باشد و گاهی نیز غیر قانونی و ناشی از نداشتن بینش صحیح در افراد گروه باشد.

1- تعارض سازمانی[3]: تعارض سازمانی به سه دسته تقسیم شده است:  الف) تعارض بین اشخاص: این نوع تعارض همانند تعارض بین اشخاص در تعارض گروهی است با این تفاوت که تعارض در سبک وسیعتری در گروهها صورت پذیرفته و سازمان را تحت الشعاع قرار می‌دهد که متعاقب آن تعارض بین اشخاص در سبک کل سازمان را منجر می‌شود. ب) تعارض بین گروهها: این نوع تعارض به دلیل عدم وضوح بین خط و مشی‌ها و اهداف هر گروه، به تعاون و همکاری بین آنان مربوط می‌باشد که البته این نوع تعارض نیز می‌تواند دارای جنبه‌های مشروع و قانونی و جنبه‌های غیر منطقی و شخصی باشد. ج) تعارض بین گروهها و سازمان: این نوع تعارض معمولاً در موقعیت‌های بحرانی و حساس در سازمان بوجود می‌آید که معمولاً علت اصلی این نوع تعارض را تعصبات یک جانبه و بی‌توجهی مدیران سیاست‌گذار در سازمان به نیازهای رده‌های پایین‌تر دانسته‌اند.

تعارضات را می‌توان از جنبه‌های دیگری نیز طبقه‌بندی کرد بطوریکه از بعد سلسله‌مراتب سازمانی تعارضات را می‌توان به تعارضات افقی و عمودی و اجتماعی و در بعد عملکرد می‌توان تعارضات عملكردي و غیر عملكردي طبقه‌بندی کرد.

الف) تعارض افقی[4]: بیشتر تعارضات سازمانی، از نوع افقی است. تعارض افقی بین گروهها یا واحدهایی که اغلب در سلسله‌مراتب سازمانی در یک سبک قرار دارند، روی می‌دهد. مثلاً بین صف و ستاد امکان دارد بین واحد کنترل و کیفیت با واحد تولید مشاجره بوجود آید. زیرا الزامات کیفیتی راندمان تولید را پایین می‌آورد.

ب) تعارض عمودی[5]: تعارض عمودی بین واحدهایی روی می‌دهد که در سطوح مختلف سلسله‌مراتب سازمانی قرار دارند. تعارض عمودی هنگامی به وجود می‌آید که مسائلی چون کنترل، قدرت، دستمزد و مزایا مطرح باشند. شایع‌ترين شکل تعارض عمودی بین مدیریت و کارکنان بوجود می‌آید.

ج) تعارض اجتماعی[6]: عضویت در گروه و خصومت میان گروهی که بیرون از سازمان وجود دارند بر روابط سازمانی اثر می‌گذارد. تفاوت‌های اعتقادی، نژادی و سیاسی ممکن است سبب افزایش تعارض درون سازمان شود.

[1]– Indevidal conflict

[2]– Interpersonal conflict

[3]– Organizational conflict

[4]– Horizental conflict

[5]– Vertical conflict

[6]– Social conflict