بهشت نعیم: «وَالسَّابِقُونَ السَّابِقُونَ* أُوْلَئِکَ الْمُقَرَّبُونَ * فِی جَنَّاتِ النَّعِیمِ»؛ و سبقتگیرندگان مقدمند* آنانند همان مقربان [خدا]* در باغستانهاى پر نعمت (واقعه/۱۰-۱۲).
«وَبَشِّرِ الَّذِین آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ کُلَّمَا رُزِقُواْ مِنْهَا مِن ثَمَرَهٍ رِّزْقًا قَالُواْ هَذَا الَّذِی رُزِقْنَا مِن قَبْلُ وَأُتُواْ بِهِ مُتَشَابِهًا وَلَهُمْ فِیهَا أَزْوَاجٌ مُّطَهَّرَهٌ وَهُمْ فِیهَا خَالِدُونَ»؛ به کسانی که ایمان آورده و عمل صالح انجام دادند، بشارت ده که بـاغهایی از بـهشت جایگاه آنهاست که از زیر درختانش نهرها جاری است، هر زمان که میوهای از آن بـه آنها دادهـ شود، میگویند: این همان است که قبلاً به ما روزی شده بود (ولی چقدر اینها از آنها بـهتر و عالیتر است) و میوههایی که برای آنها میآورند، همه (از نظر خوبی و زیبایی) یکساناند و بـرای آنها هـمسرانی پاک و پاکیزه است و در آنجا جاوید خواهند بود (بقره/ ۲۵).
۲-۵-۳ وسعت بهشت
در قرآن کریم می خوانیم: وَسَارِعُواْ إِلَى مَغْفِرَهٍ مِّن رَّبِّکُمْ وَجَنَّهٍ عَرْضُهَا السَّمَاوَاتُ وَالأَرْضُ أُعِدَّتْ لِلْمُتَّقِینَ؛ شتاب کنید برای رسیدن به مغفرت و آمرزش پروردگار خویش و به بهشتی که وسعت آن به اندازه ی آسمان و زمین است و برای پرهیزکاران آماده شده است (آل عمران / ۱۳۳).
در تفسیر «منهجالصادقین» روایتی آورده که میگوید: «جبرئیل اراده کرد که طول بهشت را بداند، سی هزار سال پرواز کرد و خسته شد، لذا از خداوند مدد خواست تا سی هزار مرتبه، هر مرتبه سی هزار سال پرواز کرد. پس گفت: خدای من آیا نصف بیشتر بهشت را گردش کرده ام یا نصف کمتر را؟ آن وقت یکی از حوریان بهشت، سر از خیمهی خود بیرون اورد و گفت: یا روح الله چرا به خودت زحمت میدهی به خدا د این مدت که پرواز کردهای هنوز از مملکت من بیرون نرفتهای. جبرئیل گفت: تو کیستی؟ گفت: من حوریهای هستم از حوریان بهشت که برای مومنی از مومنان خلق شدهام» (کاشانی، ۱۳۸۸: ۱۸۷).
۲-۶ دوزخیان چه کسانی هستند؟
۲-۶-۱ کافران، مشرکان و مرتدان
کافر به کسی گفته میشود که دارای دین به خصوصی نباشد. در اسلام کافر به کسی گفته میشود که منکر خدا است و موجودیت خدا (خالق جهان) را انکار میکند وکسی که معاد ویا رسالت و خاتم الانبیاء محمّد را منکر شود و یا کسی که یکی ازضروریات دین- مثل نماز و روزه- را منکر شود یا کسانی که دشمن یکی از امامان شیعه یا فاطمه باشند (خمینی، بی تا: ۱۲۵).
«وَإِنَّ جَهَنَّمَ لَمُحِیطَهٌ بِالْکَافِرِینَ »؛ و بىتردید جهنم بر کافران احاطه دارد (توبه/۴۹).
«ذَلِکَ جَزَاؤُهُمْ جَهَنَّمُ بِمَا کَفَرُوا وَاتَّخَذُوا آیَاتِی وَرُسُلِی هُزُوًا »؛ این جهنم سزاى آنان است چرا که کافر شدند و آیات من و پیامبرانم را به ریشخند گرفتند (کهف/۱۰۶).
شِرک واژهای عربی است که از سه حرف شرک به معنی شریکبودن تشکیل شدهاست. در دین شرک در برابر توحید قرار دارد و مفهوم آن اعتقاد داشتن به چندخدایی (وجود چند خدا) یا فرض نمودن شریک برای خدا است. شرک تنها گناه نابخشودنی در قرآن عنوان شده است: «إِنَّ اللّهَ لاَ یَغْفِرُ أَن یُشْرَکَ بِهِ وَیَغْفِرُ مَا دُونَ ذَلِکَ لِمَن یَشَاءُ وَمَن یُشْرِکْ بِاللّهِ فَقَدِ افْتَرَى إِثْمًا عَظِیمًا»؛ مسلما خدا این را که به او شرک ورزیده شود نمىبخشاید و غیر از آن را براى هر که بخواهد مىبخشاید و هر کس به خدا شرک ورزد به یقین گناهى بزرگ بربافته است (نساء/ ۴۸).
ارتداد اصطلاح فقهی به معنی خروج فرد مسلمان از دین اسلام است. ارتداد در لغت به معنی رجوع و بازگشتن دانستهاند و در قرآن هم بارها این مفهوم به کار رفتهاست.
«إِنَّ الَّذِینَ آمَنُواْ ثُمَّ کَفَرُواْ ثُمَّ آمَنُواْ ثُمَّ کَفَرُواْ ثُمَّ ازْدَادُواْ کُفْرًا لَّمْ یَکُنِ اللّهُ لِیَغْفِرَ لَهُمْ وَلاَ لِیَهْدِیَهُمْ سَبِیلًا»؛ کسانى که ایمان آوردند سپس کافر شدند و باز ایمان آوردند سپس کافر شدند آنگاه به کفر خود افزودند قطعا خدا آنان را نخواهد بخشید و راهى به ایشان نخواهد نمود (نساء / ۱۳۷).
«کَیْفَ یَهْدِی اللّهُ قَوْمًا کَفَرُواْ بَعْدَ إِیمَانِهِمْ وَشَهِدُواْ أَنَّ الرَّسُولَ حَقٌّ وَجَاءهُمُ الْبَیِّنَاتُ وَاللّهُ لاَ یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمِینَ»؛ چگونه خداوند قومى را که بعد از ایمانشان کافر شدند هدایت مىکند با آنکه شهادت دادند که این رسول بر حق است و برایشان دلایل روشن آمد و خداوند قوم بیدادگر را هدایت نمىکند (آل عمران / ۸۷).
«إِنَّ الَّذِینَ ارْتَدُّوا عَلَى أَدْبَارِهِم مِّن بَعْدِ مَا تَبَیَّنَ لَهُمُ الْهُدَى الشَّیْطَانُ سَوَّلَ لَهُمْ وَأَمْلَى لَهُمْ* ذَلِکَ بِأَنَّهُمْ قَالُوا لِلَّذِینَ کَرِهُوا مَا نَزَّلَ اللَّهُ سَنُطِیعُکُمْ فِی بَعْضِ الْأَمْرِ وَاللَّهُ یَعْلَمُ إِسْرَارَهُمْ»؛ بىگمان کسانى که پس از آنکه [راه] هدایت بر آنان روشن شد [به حقیقت] پشت کردند شیطان آنان را فریفت و به آرزوهاى دور و درازشان انداخت * چرا که آنان به کسانى که آنچه را خدا نازل کرده خوش نمىداشتند گفتند ما در کار [مخالفت] تا حدودى از شما اطاعتخواهیم کرد و خدا از همداستانى آنان آگاه است (محمد
برای دانلود متن کامل این فایل به سایت torsa.ir مراجعه نمایید. |
/ ۲۵-۲۶).
۲-۶-۲ ظالمان و ستمگران
«إِنَّا أَعْتَدْنَا لِلظَّالِمِینَ نَارًا أَحَاطَ بِهِمْ سُرَادِقُهَا وَإِن یَسْتَغِیثُوا یُغَاثُوا بِمَاء کَالْمُهْلِ یَشْوِی الْوُجُوهَ بِئْسَ الشَّرَابُ وَسَاءتْ مُرْتَفَقًا»؛ هر که بخواهد انکار کند که ما براى ستمگران آتشى آماده کردهایم که سراپردههایش آنان را در بر مىگیرد و اگر فریادرسى جویند به آبى چون مس گداخته که چهرهها را بریان مىکند یارى مىشوند وه چه بد شرابى و چه زشت جایگاهى است (کهف/۲۹). «در جهنم کوهی است «صعدا» گفته میشود. و در صعدا بیابانی است که «سقر» نام دارد. و در سقر چاهی است که «هبهب» نام دارد و وقتی در آن چاه برداشته شود اهل آتش از حرارت آن ضجه میزنند و آنجا جایگاه جباران و ستمکاران است» (قنبری، ۱۳۸۴ : ۱۴۰).
۲-۶-۳ کسانی که از شیطان پیروی میکنند
«لَّمَن تَبِعَکَ مِنْهُمْ لأَمْلأنَّ جَهَنَّمَ مِنکُمْ أَجْمَعِینَ»؛ قطعا هر که از آنان از تو پیروى کند جهنم را از همه شما پر خواهم کرد (اعراف/۱۸).
۲-۶-۴ کسانی که مال یتیم را به ناحق میخورند
«إِنَّ الَّذِینَ یَأْکُلُونَ أَمْوَالَ الْیَتَامَى ظُلْمًا إِنَّمَا یَأْکُلُونَ فِی بُطُونِهِمْ نَارًا وَسَیَصْلَوْنَ سَعِیرًا»؛ در حقیقت کسانى که اموال یتیمان را به ستم مىخورند جز این نیست که آتشى در شکم خود فرو مىبرند و به زودى در آتشى فروزان درآیند (نساء/۱۰).
۲-۶-۵ قاتلان
کسانی که عمداً مومنی را به قتل میرسانند و به جرم و جنایت میپردازند، خداوند بر آنان لعنت میفرستد و عذاب بزرگی برای انها نازل میکند. اگر این کشتن با نیت قبلی صورت گرفته باشد، قتل عمد است. قتل شبه عمد یک درجه خفیفتر از قتل عمد است که اگر قتل با نیت آسیب رساندن ولی نه کشتن صورت گرفته باشد، قتل شبه عمد محسوب میشود. اگر از بین بردن انسانی اینکه به صورت کاملاً تصادفی و بدون قصد کشتن یا آسیب زدن باشد، این مرگ در برخی از کشورها از جمله ایران قتل خطای محض (یا غیر عمد) خوانده میشود.
۲-۷ عذابهای دوزخ
عذابهای جهنم هم به دو بخش تقسیم میشوند:
۲-۷-۱عذابهای روحانی
– اعراض خدا از آنان و خودداری از هم صحبتی با آنان:
«رَبَّنَا أَخْرِجْنَا مِنْهَا فَإِنْ عُدْنَا فَإِنَّا ظَالِمُونَ* قَالَ اخْسَؤُوا فِیهَا وَلَا تُکَلِّمُونِ»؛ پروردگارا ما را از اینجا بیرون بر پس اگر باز هم [به بدى] برگشتیم در آن صورت ستمگر خواهیم بود* مىفرماید [بروید] در آن گم شوید و با من سخن مگویید(مومنون/۱۰۷-۱۰۸).
– با آنچه تمنا کنند مخالفت میشود:
«وَنَادَى أَصْحَابُ النَّارِ أَصْحَابَ الْجَنَّهِ أَنْ أَفِیضُواْ عَلَیْنَا مِنَ الْمَاء أَوْ مِمَّا رَزَقَکُمُ اللّهُ قَالُواْ إِنَّ اللّهَ حَرَّمَهُمَا عَلَى الْکَافِرِینَ* الَّذِینَ اتَّخَذُواْ دِینَهُمْ لَهْوًا وَلَعِبًا وَغَرَّتْهُمُ الْحَیَاهُ الدُّنْیَا فَالْیَوْمَ نَنسَاهُمْ کَمَا نَسُواْ لِقَاء یَوْمِهِمْ هَذَا وَمَا کَانُواْ بِآیَاتِنَا یَجْحَدُونَ»؛ و دوزخیان بهشتیان را آواز مىدهند که از آن آب یا از آنچه خدا روزى شما کرده بر ما فرو ریزید مىگویند خدا آنها را بر کافران حرام کرده است * همانان که دین خود را سرگرمى و بازى پنداشتند و زندگى دنیا مغرورشان کرد پس همان گونه که آنان دیدار امروز خود را از یاد بردند و آیات ما را انکار مىکردند ما [هم] امروز آنان را از یاد مىبریم (اعراف/۵۰-۵۱).
۲-۷-۲ عذابهای جسمانی
– این قسمت از عذابها به حدی سخت و طاقت فرسا است که فرد حاضر است همه را فدا کند تا خود عذاب نکشد؛ قرآن در اینباره میفرماید: «در آن روز خداوند او را آنچنان مجازات میکند که هیچکس مجازاتی همانند او مجازات نخواهد کرد و او را چنان به بند میکشد که هیچکس دیگری را آنگونه به بند نکشیده است. فهرست برخی از عذابهای مادی به قرار زیر است:
غذاها و نوشیدنیهای مرگبار و کشنده
بادهای آتشین و سوزان
داغ کردن صورت و پشت و پهلو توسط سکههای طلا و نقره
به قل و زنجیرهای سنگین کشیدن
زندانهای تنگ و خفقان آور
نواخته شدن ضربههای آتش بر چهرهها
خلاصه اینکه عذابهای دوزخ، بسیار عظیم میباشد، زیرا قهروغضب خدا همچون مهرش نامتناهی است و همه این عذابها، جاودنه میباشند.
۲-۸ فرقه اسماعیلیه